Văn phòng Chính phủ vừa có Văn bản số 73/TB-VPCP thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà về việc triển khai trình Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất đối với đất khác và thí điểm tách công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập.
Theo đó, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết, với Đề án thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất đối với đất khác, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tổ chức lấy ý kiến các Bộ, ngành, địa phương, hiệp hội liên quan xong trước ngày 10 tháng 3 năm 2024. Đồng thời, Bộ gửi hồ sơ trình đến Bộ Tư pháp thẩm định, trình đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội trình Chính phủ thông qua.
Ngoài ra, Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan hoàn thiện hồ sơ trình đảm bảo đúng trình tự, thủ tục của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Nội dung Đề án phải nêu rõ tình hình, thực trạng vướng mắc cần giải quyết; đề xuất nội dung thí điểm phải xác định rõ phạm vi, quy mô, đối tượng, tiêu chí và thời gian sơ kết, tổng kết Đề án.
Bên cạnh đó, việc thí điểm tách công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập cũng được Phó Thủ tướng nhấn mạnh đến vai trò của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Trong đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần đề nghị các Bộ, ngành, địa phương đề xuất danh mục dự án có vướng mắc liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng cần tách thành dự án độc lập.
Nội dung văn bản số 73/TB-VPCP.
Thêm nữa, Bộ cần hoàn thiện hồ sơ trình đảm bảo đúng trình tự, thủ tục của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Nội dung Đề án đề xuất thí điểm chỉ công bố chính sách với đối tượng thí điểm là các dự án đầu tư công nhóm B, C và giao các Bộ, ngành, địa phương chịu trách nhiệm trong việc lựa chọn, đề xuất danh mục dự án đảm bảo kế hoạch đầu tư công trung hạn.
Trước ngày 7/3/2024, Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương gửi báo cáo thực trạng, đề xuất cụ thể về giải quyết vướng mắc liên quan đến việc: Thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất đối với đất khác và tách bồi thường, giải phóng mặt bằng của các dự án đầu tư công nhóm B, C gửi về Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư để tổng hợp, báo cáo.
Sau đó, căn cứ vào thời điểm trình Quốc hội, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng kế hoạch chi tiết và triển khai thực hiện việc lập, trình Đề án theo đúng trình tự, thủ tục của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật; bổ sung các thông tin số liệu làm rõ những vướng mắc, sự cần thiết, phạm vi điều chỉnh và chính sách thí điểm của Nghị quyết.
Về phía Bộ Tư pháp, Bộ sẽ chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương trình Chính phủ thông qua đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội và báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép đưa 2 Đề án thí điểm nêu trên vào Chương trình làm việc của Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV, tháng 5 năm 2024 đảm bảo theo đúng quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Thực tế đang đòi hỏi việc mở rộng đất thực hiện dự án nhà ở thương mại. Ảnh minh họa.
Trước đó, ngày 26/2, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp về hai nội dung này. Sau khi nghe báo cáo, ý kiến các đơn vị tham gia, Phó thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương, hiệp hội về đề án thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất đối với đất khác trước ngày 10/3.
Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) có văn bản bày tỏ sự cần thiết phải xây dựng đề án này. Theo HoREA, việc sử dụng đất để làm dự án phát triển kinh tế, xã hội thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đã được hình thành trong hệ thống pháp luật đất đai từ Luật Đất đai năm 1993 và tiếp tục duy trì cho đến nay.
Cơ chế này tồn tại song song cơ chế nhà nước thu hồi đất. Tuy nhiên, Luật Đất đai (sửa đổi) vừa được thông qua không cho phép nhà đầu tư được thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đối với hai trường hợp "đất ở và đất khác" hoặc "đất khác không phải là đất ở" để thực hiện dự án nhà ở thương mại.
Do vậy, việc xây dựng đề án đã cụ thể hóa tinh thần nghị quyết 18, trong đó xác định nhiệm vụ tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại.
Cơ chế này có ưu điểm rút ngắn thời gian bàn giao đất từ người sử dụng đất qua nhà đầu tư nếu đạt được sự đồng thuận. Cùng với đó, bảo đảm sự chia sẻ quyền lợi thỏa đáng giữa nhà đầu tư và người sử dụng đất và lợi ích công cộng của nhà nước.
Cơ chế sẽ tạo điều kiện để giảm đi đáng kể tình trạng khiếu kiện của người bị ảnh hưởng và giảm đáng kể chi phí, nhân lực của bộ máy hành chính và hạn chế được tiêu cực, nhũng nhiễu khi nhà nước thu hồi đất.
Hơn nữa, nếu chỉ cho phép nhà đầu tư được thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đối với đất ở sẽ không thể có quỹ đất ở đủ lớn để đầu tư xây dựng dự án nhà ở thương mại, khu đô thị có quy mô lớn.
Ngoài ra, hiện nay có nhiều nhà đầu tư đã bỏ ra nguồn vốn rất lớn để nhận chuyển nhượng quyền sử dụng "đất nông nghiệp" hoặc "đất phi nông nghiệp không phải là đất ở" thuộc khu vực quy hoạch phát triển đô thị, khu dân cư, trong đó có nhà ở thương mại, theo đúng các quy định của Luật Đất đai trước kia. Nhưng với quy định mới, tất cả các nhà đầu tư này lại sẽ không được công nhận chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại.
Do đó, HoREA rất hoan nghênh và tán thành nội dung cơ bản của dự thảo "Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm thực hiện nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đối với đất khác" do Bộ TNMT chủ trì soạn thảo.
