Lai lịch khu “đất vàng”

Ông Tài bị khởi tố vào sáng 8/12 để điều tra về những sai phạm liên quan đến khu “đất vàng” với diện tích gần 5.000m2 tại số 8-12 đường Lê Duẩn (quận 1, TP.HCM). Ngoài ông Tài còn có nhiều bị can khác cũng bị khởi tố, đặc biệt trong đó có ông Đào Anh Kiệt, nguyên Giám đốc sở Tài nguyên - Môi trường TP.HCM; Trương Văn Út, nguyên Phó Trưởng phòng Quản lý Đất (sở Tài nguyên - Môi trường TP.HCM).

Điều đáng nói, hai ông này cũng đã bị khởi tố ở nhiều vụ án khác nhau (điển hình là vụ cựu Phó Chủ tịch TP.HCM Nguyễn Hữu Tín tiếp tay Vũ "nhôm" thâu tóm đất vàng). Ngoài ra, liên quan đến khu đất này, còn có ông Nguyễn Hoài Nam, Bí thư Quận ủy quận 2 cũng bị khởi tố. Tuy nhiên ông này được cho tại ngoại nhưng cấm đi khỏi nơi cư trú.

Theo tài liệu mà PV có được, khu đất 8-12 Lê Duẩn do 4 đơn vị thuộc bộ Công Thương thuê sử dụng làm trụ sở làm việc, gồm: Công ty Cổ phần Thiết bị phụ tùng Sài Gòn; công ty Cổ phần Kim khí TP.HCM; công ty Cổ phần Hóa chất vật liệu điện TP.HCM và công ty Cổ phần Vận tải Xăng dầu (VITACO).

Đến năm 2010, cả 4 đơn vị này đồng ý chuyển nhượng phần góp vốn tại công ty Cổ phần đầu tư Lavenue (do chính 4 đơn vị này đều là cổ đông sáng lập) cho công ty TNHH Đầu tư Kinh Đô (nay là công ty TNHH Đầu tư Kido). Sau khi chuyển nhượng, công ty Lavenue có vốn 2.100 tỷ đồng, gồm 3 cổ đông là: Công ty TNHH MTV Quản lý kinh doanh Nhà TP.HCM (với 20% cổ phần); công ty TNHH MTV Hoa Tháng Năm (30%) và công ty Kido (50%).

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ (năm 2016), UBND TP.HCM đã có sai phạm trong việc không tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất, đấu giá tài sản trên đất tại địa chỉ số 8-12 Lê Duẩn. Trong khi đó, giải trình về vấn đề này, UBND TP.HCM lại cho rằng, khó thu hồi đất vì đã đầu tư hơn 700 tỷ đồng nộp tiền sử dụng đất và thuê đất.

Thế nhưng cũng theo kết luận của Thanh tra Chính phủ (vào hồi tháng 5/2018), trong giai đoạn 2009 – 2010, UBND TP.HCM lại bàn bạc, cân nhắc chủ trương đầu tư xây dựng khách sạn cao cấp - căn hộ cho thuê trên khu đất này. Trong đó, hai công ty là TNHH Đầu tư Kido và Hoa Tháng Năm đều muốn đầu tư. Ngoài ra, còn có công ty Sunwah Vietnam Real Estade limited cũng có văn bản đề nghị thực hiện dự án.

Đất 3 mặt tiền trung tâm quận 1 bán với giá 3,5 triệu/m2

Vậy những sai phạm nào liên quan đến khu “đất vàng” thời còn đương nhiệm Phó Chủ tịch UBND TP.HCM (nhiệm kỳ 2011 - 2015) của ông Tài? Theo kết luận thì giữa năm 2011, UBND TP.HCM đã chấp thuận cho công ty Lavenue sử dụng khu đất để đầu tư khách sạn cao cấp – thương mại - dịch vụ căn hộ cho thuê với thời hạn sử dụng đất là 50 năm. Đồng thời, theo đơn giá đất được duyệt là đã nộp đủ số tiền sử dụng đất và tiền thuê đất đến thời điểm 30/6/2016 vào ngân sách Nhà nước với số tiền hơn 700 tỷ đồng.

Con số nêu trên tương ứng với giá trị của khu đất là hơn 3,5 triệu/m2 . Thế nhưng, thực tế cho thấy, khu đất số 8-12 Lê Duẩn có lợi thế đặc biệt về thương mại, với 3 mặt tiền tiếp giáp các tuyến đường trung tâm quận 1 là: Lê Duẩn, Hai Bà Trưng và Nguyễn Văn Chiêm. Tính theo giá thị trường thì phải ở mức khoảng 400 triệu đồng/m2 . Do đó, nếu đấu giá sẽ thu về trên 2.000 tỷ đồng, thế nhưng, UBND TP.HCM lại không tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất, đấu giá tài sản trên đất tại khu đất nói trên.

Mặt khác, UBND TP.HCM cũng không tham khảo ý kiến tham mưu của cơ quan chuyên môn, chưa nhận được sự phản hồi từ các cơ quan khác lại vội vàng chấp thuận cho nhà đầu tư không đủ năng lực tham gia dự án. Điều này dẫn đến thất thu nguồn cho ngân sách. Đồng thời, giảm tỉ lệ cổ phần góp vốn của Nhà nước từ 50% xuống còn 20%.

Những việc làm này có dấu hiệu cố ý làm trái quy định Nhà nước và để xảy ra những sai phạm nêu trên, trách nhiệm chung thuộc về UBND TP.HCM. Trong đó, người chịu trách nhiệm trực tiếp là cá nhân ông Nguyễn Thành Tài khi còn đương nhiệm. Thời điểm đó, ông Tài đã ký nhanh các văn bản chấp thuận cho các công ty không đủ năng lực tham gia dự án, dẫn đến chuyển nhượng và gây thất thoát rất lớn cho ngân sách.

Khu đất đang được làm bãi trông giữ xe

Tranh chấp kéo dài, “đất vàng” nhếch nhác

Cũng liên quan đến khu đất này, theo nguồn tin mà PV có được thì chủ trương xây dựng khách sạn 5 sao và căn hộ thương mại cao cấp rơi vào thời điểm 4 đơn vị trực thuộc bộ Công Thương đang sử dụng đất nêu trên. Thế nên, khi UBND TP.HCM vào cuộc hai bên đã xảy ra tranh chấp. Vụ việc dẫn đến kéo nhau ra tòa và tòa đã tuyên buộc 4 đơn vị của bộ Công Thương phải thanh toán tiền thuê nhà nhưng các đơn vị này lại không thanh toán và tiếp tục sử dụng đất.

Hơn thế nữa, 4 đơn vị nêu trên cũng xin mua chỉ định thầu đối với đất và toàn bộ tài sản trên đất tại số 8-12 Lê Duẩn, tuy nhiên UBND TP.HCM lại có chủ trương đầu tư xây dựng nên không thể bán chỉ định... Quá trình tranh chấp này cứ thế kéo dài dai dẳng giữa UBND TP.HCM và các đơn vị trực thuộc bộ Công Thương. Điều này cũng dẫn tới khu “đất vàng” giữa trung tâm quận 1 cứ thế bỏ trống, làm bãi giữ xe, hết sức lãng phí và gây bức xúc cho người dân. Theo ghi nhận của PV, khu đất này được quây tôn bít bùng, chỉ làm bãi giữ xe trông hết sức nhếch nhác giữa trung tâm TP.HCM.

Chuyên gia kinh tế, luật sư Phạm Thế Tân (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho rằng: “Rõ ràng, cơ quan chức năng cần phải mở rộng điều tra để làm rõ vụ việc. Phải làm rõ có hay không chuyện tư lợi trong giao dịch này, vì khoản chênh lệch giữa việc giao chỉ định và giá đấu thầu là rất lớn”.

“Để giải quyết “thương vụ” này, các bên liên quan cũng cần phải thống nhất để sớm giải quyết vụ việc, nhằm tránh lãng phí và gây thất thoát cho ngân sách Nhà nước tại khu đất vàng 8-12 Lê Duẩn, vốn đã kéo dài trong nhiều năm”, chuyên gia này nói thêm.

Ông Nguyễn Thành Tài (hiện 66 tuổi), từng giữ các chức: Chánh Văn phòng UBND TP.HCM (giai đoạn 1998 – 2001), Phó Chủ tịch UBND TP.HCM (2001 – 2010) và Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP.HCM (2010 – 2015).